Upadłość konsumencka bez majątku – czy jest możliwa i jak ją ogłosić?

Wielu dłużników żyje w błędnym przekonaniu, że upadłość konsumencka jest procedurą zarezerwowaną dla osób posiadających majątek, który można zlikwidować na poczet długów. "Przecież syndyk musi mieć z czego ściągnąć należności" – to częsty, lecz mylny argument powtarzany na forach internetowych.

Prawda jest inna: upadłość konsumencka ma przede wszystkim funkcję oddłużeniową (rehabilitacyjną), a nie windykacyjną. Dla polskiego systemu prawnego ważniejsze jest przywrócenie dłużnika do obrotu gospodarczego niż zaspokojenie wierzycieli za wszelką cenę. Dlatego brak majątku nie tylko nie przeszkadza, ale często wręcz upraszcza i przyspiesza całą procedurę.

Czy można ogłosić upadłość nie mając absolutnie nic?

Tak, i jest to sytuacja bardzo częsta. Ustawa Prawo Upadłościowe nie stawia warunku posiadania majątku. Możesz ogłosić upadłość, jeśli: * Mieszkasz w wynajmowanym mieszkaniu lub u rodziny ("przy rodzinie"). * Nie posiadasz samochodu ani wartościowych ruchomości. * Twoje dochody wystarczają jedynie na bieżące życie lub nie masz ich wcale.

Tzw. "upadłość uboga" jest standardową procedurą. Co więcej, w takim przypadku odpada najbardziej czasochłonny etap postępowania – likwidacja majątku (sprzedaż nieruchomości, licytacje), co sprawia, że do planu spłaty dochodzisz znacznie szybciej.

Finansowanie upadłości: Kto płaci za syndyka?

To jedno z kluczowych pytań. Skoro nie masz majątku, z czego zostanie opłacony syndyk, obwieszczenia w KRZ i koszty administracyjne?

Mechanizm jest następujący: 1. Tymczasowe pokrycie przez Skarb Państwa: Jeśli w Twojej masie upadłości nie ma środków, sąd postanawia o tymczasowym pokryciu kosztów postępowania przez Skarb Państwa. Syndyk otrzymuje wynagrodzenie z kasy sądu, dzięki czemu procedura toczy się płynnie. 2. Rozliczenie w Planie Spłaty: Koszty te nie są jednak darowane. W momencie ustalania Planu Spłaty Wierzycieli, sąd zazwyczaj nakazuje dłużnikowi zwrot tych kosztów w ratach. Jest to jednak rozłożone w czasie (zwykle na koniec okresu spłaty) i dostosowane do Twoich możliwości. 3. Całkowite umorzenie: Jeśli Twoja sytuacja jest na tyle trudna, że nie jesteś w stanie spłacać nawet minimalnych kwot, sąd może umorzyć również te koszty sądowe.

Więcej o kosztach przeczytasz w artykule: Ile kosztuje upadłość konsumencka w 2025 roku?

Trzy scenariusze zakończenia upadłości bez majątku

Brak majątku determinuje, jak zakończy się Twoje postępowanie. Sądy mają tutaj trzy główne ścieżki:

1. Plan Spłaty Wierzycieli

To najczęstszy scenariusz. Nawet jeśli nie masz majątku, ale jesteś zdrowy i masz zdolność do pracy, sąd ustali harmonogram spłat. * Przykład: Zarabiasz minimalną krajową. Sąd ustala, że przez 36 miesięcy będziesz wpłacać 300 zł miesięcznie. Reszta długów (np. 100 000 zł) zostaje umorzona.

2. Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty

To "święty graal" upadłości. Sąd może umorzyć wszystkie długi od ręki, bez konieczności spłacania wierzycieli przez kolejne lata. Kiedy to możliwe? Gdy dłużnik jest trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat. * Przykład: Dłużnik jest osobą trwale niezdolną do pracy (renta socjalna, znaczny stopień niepełnosprawności) i koszty życia pochłaniają cały jego dochód.

3. Warunkowe umorzenie zobowiązań

Sąd "zamraża" sprawę na 5 lat. Jeśli w tym czasie Twoja sytuacja finansowa się nie poprawi, długi zostaną umorzone. Jeśli jednak wygrasz na loterii lub dostaniesz świetnie płatną pracę, będziesz musiał złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty.

Procedura krok po kroku dla osób bez majątku

1. Wniosek: We wniosku w rubryce "Majątek" wpisujesz zgodnie z prawdą "brak" lub wymieniasz jedynie przedmioty codziennego użytku (ubrania, stary telefon). Pamiętaj o wyłączeniach spod egzekucji.
2. Ogłoszenie upadłości: Sąd wydaje postanowienie. Od tego dnia jesteś pod ochroną przed komornikami.
3. Weryfikacja przez syndyka: Syndyk sprawdzi bazy (Księgi Wieczyste, CEPIK, Urząd Skarbowy), czy faktycznie nic nie masz. Jeśli potwierdzi brak majątku, składa sprawozdanie ("Ostateczny plan podziału" – w tym wypadku zerowy).
4. Rozprawa o plan spłaty: Sąd analizuje Twoje możliwości zarobkowe i wydaje wyrok kończący.

Pułapki – na co uważać?

Ukrywanie majątku

Najgorsze, co można zrobić, to zataić majątek we wniosku. Jeśli syndyk odkryje, że masz "ukrytą" działkę lub samochód przepisany na ciocię, postępowanie zostanie umorzone, a Ty możesz usłyszeć zarzuty karne (art. 233 k.k.).

Skarga Pauliańska i darowizny

Jeśli w ciągu ostatnich 5 lat przed złożeniem wniosku przepisałeś mieszkanie na dzieci (darowizna), syndyk może uznać tę czynność za bezskuteczną. Nieruchomość "wróci" do masy upadłości, zostanie sprzedana, a Ty możesz zostać uznany za dłużnika nieuczciwego, co wydłuży plan spłaty.

Podsumowanie

Brak majątku nie jest przeszkodą – jest cechą charakterystyczną dla osób w głębokim kryzysie finansowym. System prawny jest tak skonstruowany, by pomóc Ci wyjść na prostą, niezależnie od tego, czy posiadasz aktywa. Jeśli Twoim jedynym problemem są długi, których nie jesteś w stanie spłacić – upadłość konsumencka jest rozwiązaniem dla Ciebie.

Skontaktuj się z nami, aby przeanalizować Twoją szansę na całkowite umorzenie długów bez planu spłaty. Umów konsultację.